Trong bối cảnh Luật Bảo vệ Môi trường 2020 chính thức có hiệu lực, cộng đồng doanh nghiệp tại Việt Nam đang đứng trước yêu cầu ngày càng khắt khe trong việc quản lý chất thải, quan trắc định kỳ và hoàn thiện hồ sơ pháp lý. Điều này khiến cho các dịch vụ tư vấn môi trường, quan trắc môi trường, đăng ký môi trường và đánh giá tác động môi trường (ĐTM) trở thành giải pháp thiết yếu để doanh nghiệp vừa tuân thủ pháp luật, vừa hướng tới phát triển bền vững.
Xu hướng “siết chặt” quản lý môi trường
Các chuyên gia nhận định, từ năm 2025 trở đi, công tác kiểm tra, giám sát môi trường sẽ được triển khai quyết liệt hơn, đặc biệt tại những ngành có nguy cơ gây ô nhiễm cao như: dệt nhuộm, sản xuất giấy, chế biến thủy sản, hóa chất và khu công nghiệp tập trung.
Một số điểm đáng chú ý:
-
Đăng ký môi trường trở thành thủ tục bắt buộc với hầu hết cơ sở sản xuất.
-
ĐTM phải được lập ngay từ giai đoạn chuẩn bị đầu tư, thay vì bổ sung sau như trước đây.
-
Quan trắc môi trường định kỳ được quy định rõ ràng về tần suất và loại hình thông số cần đo.
-
Ứng dụng công nghệ quan trắc tự động được khuyến khích, dữ liệu được truyền trực tiếp về Sở Tài nguyên và Môi trường.
Điều này đặt ra nhiều thách thức nhưng đồng thời cũng mở ra cơ hội để doanh nghiệp nâng cao uy tín, tham gia vào chuỗi cung ứng toàn cầu vốn rất chú trọng đến yếu tố “xanh – sạch”.
Tư vấn môi trường – “người bạn đồng hành” của doanh nghiệp
Thực tế cho thấy, không ít doanh nghiệp vừa và nhỏ chưa có bộ phận môi trường riêng, dẫn đến lúng túng khi thực hiện các thủ tục pháp lý hoặc khi bị thanh kiểm tra.
Các đơn vị tư vấn môi trường sẽ hỗ trợ:
-
Lập hồ sơ đăng ký môi trường nhanh chóng, đúng quy định.
-
Thực hiện ĐTM và đề xuất giải pháp giảm thiểu ô nhiễm.
-
Tư vấn nâng cấp hoặc xây dựng hệ thống xử lý nước thải, khí thải đạt chuẩn.
-
Hỗ trợ báo cáo quản lý chất thải nguy hại, lập kế hoạch ứng phó sự cố môi trường.
Nhờ đó, doanh nghiệp vừa tiết kiệm thời gian, vừa tránh rủi ro bị xử phạt hành chính.
Quan trắc môi trường – Giải pháp kiểm soát và minh bạch
Quan trắc môi trường không chỉ là nghĩa vụ, mà còn mang lại nhiều giá trị thực tiễn:
-
Đánh giá hiệu quả hệ thống xử lý nước thải, khí thải.
-
Theo dõi sự biến động chất lượng môi trường tại khu vực dự án.
-
Cung cấp dữ liệu minh bạch để làm việc với cơ quan quản lý.
Hiện nay, nhiều doanh nghiệp đã đầu tư hệ thống quan trắc tự động, liên tục, giúp tiết kiệm nhân lực và hạn chế rủi ro. Tuy nhiên, phần lớn cơ sở vẫn cần đến sự hỗ trợ từ các đơn vị quan trắc được Bộ TN&MT cấp phép để đảm bảo kết quả chính xác và hợp pháp.
Đánh giá tác động môi trường (ĐTM) – điều kiện tiên quyết cho dự án
ĐTM được ví như “tấm giấy thông hành” để một dự án được phê duyệt. Đây không chỉ là báo cáo phân tích tác động mà còn thể hiện cam kết bảo vệ môi trường của chủ đầu tư.
Một ĐTM chất lượng cần:
-
Phân tích đầy đủ tác động đến đất, nước, không khí, đa dạng sinh học.
-
Đề xuất các biện pháp giảm thiểu khả thi, gắn với thực tế vận hành.
-
Tham vấn cộng đồng và chính quyền địa phương để đảm bảo sự đồng thuận.
Các nhà đầu tư nước ngoài hiện cũng rất quan tâm đến báo cáo ĐTM, bởi đây là cơ sở để đánh giá tính minh bạch, bền vững của dự án trước khi rót vốn.
Doanh nghiệp nên chuẩn bị gì?
Để bắt kịp xu thế quản lý môi trường mới, doanh nghiệp cần:
-
Chủ động tìm hiểu quy định pháp luật và cập nhật các nghị định, thông tư hướng dẫn.
-
Xây dựng kế hoạch quan trắc định kỳ và dự toán ngân sách hợp lý.
-
Hợp tác với đơn vị tư vấn uy tín có đủ năng lực pháp lý và kinh nghiệm triển khai.
-
Đầu tư dài hạn vào hệ thống xử lý chất thải để giảm chi phí vận hành, nâng cao hình ảnh thương hiệu.
Trong thời kỳ phát triển bền vững, các dịch vụ tư vấn môi trường, quan trắc môi trường, đăng ký môi trường và đánh giá tác động môi trường không còn là lựa chọn, mà đã trở thành yêu cầu bắt buộc đối với mọi doanh nghiệp. Việc tuân thủ nghiêm túc không chỉ giúp doanh nghiệp tránh rủi ro pháp lý mà còn tạo lợi thế cạnh tranh trên thị trường.
Các chuyên gia khuyến nghị, doanh nghiệp nên coi chi phí cho công tác môi trường là một khoản đầu tư lâu dài, thay vì gánh nặng, bởi đây chính là nền tảng để phát triển ổn định và bền vững trong tương lai.
